Thạch đen được chế biến từ cây thạch đen (hay còn gọi là cây Sương Sáo) – một loại cây thân cỏ trồng ngắn ngày. Nhờ khí hậu và thổ nhưỡng đặc thù, đặc biệt tại tỉnh Cao Bằng (cụ thể là ở các xã: Thạch An, Minh Khai, Đông Khê, Kim Đồng) giống cây này cho lá dày, có mùi thơm đặc trưng và chất lượng ổn định, là bí quyết tạo nên hương vị khác biệt của thạch đen nơi đây.

Quá trình nấu thạch đen tuy đơn giản nhưng đòi hỏi sự kiên nhẫn và kinh nghiệm của người làm. Lá thạch khô được sơ chế kỹ lưỡng, sau đó ninh trong nồi lớn khoảng ba tiếng, vò kỹ để lấy nước cốt đậm đặc, lọc qua rây hoặc vải nhiều lần, đảm bảo thành phẩm trong và mịn. Phần nước cốt được hòa đường và pha bột năng (hoặc bột sắn) đã làm loãng. Hỗn hợp được khuấy liên tục trên lửa nhỏ khoảng 1–1,5 giờ cho đến khi đạt độ sánh, kết dính và chuyển sang màu đen trong đặc trưng.

Thạch đen thành phẩm có vị thanh mát, nhẹ nhàng và hơi thoảng mùi tự nhiên của lá thạch. Khi trải nghiệm, du khách có thể cảm nhận từng miếng thạch mềm dẻo, mát dịu nơi đầu lưỡi. Hương vị ấy khiến thạch đen dễ kết hợp với nhiều món khác nhau, từ chè truyền thống, sữa đậu nành, sữa chua đến các loại trái cây tươi. Nhờ sự linh hoạt ấy, thạch đen trở thành món ăn phù hợp quanh năm và được cả người dân bản địa lẫn du khách yêu thích.

Thạch đen ngon nhất khi dùng trong 3 ngày đầu và cần được bảo quản lạnh do không sử dụng chất bảo quản.

Để du khách và người tiêu dùng thuận tiện lựa chọn mua thạch đen chất lượng làm quà, nhiều cơ sở tại Cao Bằng đã phát triển theo hướng an toàn, rõ nguồn gốc và đạt chứng nhận OCOP 3 sao cấp tỉnh.

Sự phát triển của các cơ sở sản xuất uy tín đạt chuẩn OCOP, đã giúp sản phẩm thạch đen Cao Bằng ngày càng khẳng định vị thế trên thị trường, mang lại giá trị kinh tế bền vững cho địa phương.

Du khách lựa mua thạch đen Cao Bằng tại các sự kiện quảng bá văn hóa du lịch trong và ngoài tỉnh

Khi đến với Cao Bằng, du khách đừng quên thưởng thức món ăn này các cơ sở dưới đây để tận hưởng hương vị thanh mát độc đáo, đồng thời ủng hộ sản phẩm địa phương và mang theo một món quà ý nghĩa, đậm đà bản sắc của vùng Non nước.

Thông tin liên hệ một số cơ sở sản xuất thạch đen tại Cao Bằng:

- Thạch đen Nông Hoa - Hộ kinh doanh Nông Thị Hoa; Địa chỉ: xã Đông Khê; Điện thoại: 0987.654.321; Sản phẩm OCOP 3 sao năm 2022.

- Thạch đen Đinh Tuyên - Hộ kinh doanh Đinh Thị Kim Tuyên; Địa chỉ: xã Đông Khê; Điện thoại: 0975.246.810; Sản phẩm OCOP 3 sao năm 2022.

- Thạch đen Thu Hường - Hộ kinh doanh Nguyễn Thị Thu Hường; Địa chỉ: xã Đông Khê; Điện thoại: 0912.338.765; Sản phẩm OCOP 3 sao năm 2022.

- Thạch đen Hằng Hoàng - Hộ kinh doanh Trần Thị Hằng; Địa chỉ: xã Thạch An; Điện thoại: 0964.112.578; Sản phẩm OCOP 3 sao năm 2024.

- Thạch đen Lê Thùy - Hộ kinh doanh Nông Thị Lê Thùy; Địa chỉ: xã Đông Khê; Điện thoại: 0981.224.689; Sản phẩm OCOP 3 sao năm 2024.

- Thạch đen Su Hào - Hộ kinh doanh Hoàng Thị Kim Anh; Địa chỉ: xã Đức Long; Điện thoại: 0941.281.086; Sản phẩm OCOP 3 sao năm 2023.

Hoài Niệm